Στιγμιότυπα από το 1ο Πανελλήνιο Συνέδριο Εφαρμοσμένης Φαρμακευτικής

Κυριάκος Θεοδοσιάδης

«Σήμερα περισσότερο από ποτέ απαιτείται η ανάδειξη του αναντικατάστατου επιστημονικού ρόλου του φαρμακοποιού στο φαρμακείο της γειτονιάς. Σε όλους αυτούς που μιλάνε με όρους της αγοράς και ταυτίζουν το φαρμακείο με μια επιχείρηση που πουλάει διάφορα είδη και φάρμακα, σε όλους όσοι θεωρούν ότι μπορούν να αντιποιηθούν το λειτούργημά μας, στήνοντας ωραία ράφια και δελεαστικές προσφορές, εμείς αντιτάσσουμε την επιστημονική μας ιδιότητα, αξεδιάλυτα συνδεδεμένη με το φαρμακείο.» Τα παραπάνω τόνισε ο πρόεδρος του Φαρμακευτικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης, κ. Κυριάκος Θεοδοσιάδης, στην έναρξη του 1ου Πανελλήνιου Συνεδρίου Εφαρμοσμένης Φαρμακευτικής, που διοργάνωσε ο Σύλλογος στις 25 και 26 Απριλίου 2015, στο ξενοδοχείο ΤΗΕ MET στη Θεσσαλονίκη. 

Συνεδριακή αίθουσα

Χαιρετισμούς απηύθυναν ο πρόεδρος του Τμήματος Φαρμακευτικής του ΑΠΘ, κ. Χρήστος Παναγιωτίδης, και ο πρόεδρος του ΠΦΣ, κ. Κωνσταντίνος Λουράντος, υπό την αιγίδα των οποίων τελούσε το συνέδριο.
Με τη συμμετοχή στη διοργάνωση 33 καθηγητών Φαρμακευτικής και Ιατρικής και 250 συνέδρων, και τη διεξαγωγή 3 στρογγυλών τραπεζιών και 29 ομιλιών, ο ΦΣΘ έκανε ακόμα ένα, ουσιαστικό βήμα στη διά βίου εκπαίδευση, με την καθιέρωση ενός νέου συνεδριακού θεσμού που συγκεντρώνει το ενδιαφέρον φαρμακοποιών, βοηθών φαρμακείου και φοιτητών Φαρμακευτικής από όλη την Ελλάδα.

Παναγιώτης Κουρουμπλής

Το «παρών» στο συνέδριο έδωσε και ο υπουργός Υγείας κ. Παναγιώτης Κουρουμπλής, ο οποίος στην τοποθέτησή του τόνισε, μεταξύ άλλων, ότι «Με τους φαρμακοποιούς ξεκινάμε έναν δημιουργικό διάλογο. Θα στηρίξουμε το φαρμακείο της γειτονιάς γιατί η ύπαρξη του μπορεί να συμβάλει στην κοινωνική ασφάλεια που θέλουμε να εμπεδώσουμε στην ψυχή του λαού μας. Όμως σ’ αυτή τη δύσκολη προσπάθεια της χώρας πρέπει να βάλουμε όλοι πλάτη!».

Κατά τη διάρκεια του συνεδρίου αναπτύχθηκαν θέματα που αφορούν στον σύγχρονο ρόλο του φαρμακοποιού, στην έρευνα για νέα φάρμακα σε ό,τι αφορά και στις χρόνιες παθήσεις, στα προϊόντα από τη φύση και τις νομοθετικές διατάξεις που τα διέπουν, στις καινοτομίες στη φαρμακευτική επιστήμη. Αναλυτικότερα:

Άννα Σιδηροπούλου, Ιωάννης Βιζιριανάκης, Δημήτριος Ρέκκας, Ιωάννης Νιώπας

Οι εργασίες του συνεδρίου ξεκίνησαν με το στρογγυλό τραπέζι «Ο φαρμακοποιός σήμερα», που συντόνισε η κα Άννα Σιδηροπούλου, φαρμακοποιός, M.Sc., μέλος Δ.Σ. Φ.Σ. Θεσσαλονίκης.

Ιωάννης Βιζιριανάκης

Στο πλαίσιο αυτό, μιλώντας για την «Εξατομικευμένη ιατρική και συνταγογράφηση φαρμάκων: Προκλήσεις & προοπτικές για το επάγγελμα του φαρμακοποιού», ο Αναπληρωτής Καθηγητής Μοριακής Φαρμακολογίας και Φαρμακογονιδιωματικής στο Τμήμα Φαρμακευτικής ΑΠΘ, κ. Ιωάννης Βιζιριανάκης, επισήμανε ότι «πολυπαραγοντικές ασθένειες, όπως ο καρκίνος με την ετερογένεια στο φαινότυπο και γονιδίωμα, συνεχίζουν να αποτελούν επιστημονική πρόκληση στη σύγχρονη θεραπευτική πρακτική. Το τελευταίο, αναφέρεται στις προοπτικές της εξατομικευμένης ιατρικής στην αντικαρκινική θεραπεία  σχετικά με την πρόγνωση, διάγνωση, και φαρμακολογική αντιμετώπιση».

Δημήτριος Ρέκκας

Παίρνοντας τον λόγο ο Αναπληρωτής Καθηγητής στον Τομέα Φαρμακευτικής Τεχνολογίας, Τμήμα Φαρμακευτικής ΕΚΠΑ, κ. Δημήτριος Ρέκκας, αναφερόμενος στον σύγχρονο ρόλο του φαρμακοποιού τόνισε ότι «ο Φαρμακοποιός στη διαχρονική του πορεία παραμένει προσηλωμένος στον ασθενή και στη διασφάλιση της ορθής χρήσης των φαρμακευτικών προϊόντων με σκοπό την ανάκτηση της υγείας του σε συνεχή συνεργασία με τους γιατρούς. Τα τελευταία χρόνια σειρά καταιγιστικών εξελίξεων στα συστήματα παροχής υπηρεσιών υγείας, οικονομικού κυρίως χαρακτήρα, έχουν επιφέρει σειρά αλλαγών στην ιατροφαρμακευτική περίθαλψη των πολιτών, θέτοντας σε αμφισβήτηση βασικές αρχές των συστημάτων υγείας και τους παραδοσιακούς ρόλους των λειτουργών τους.»

Ιωάννης Νιώπας

Ο κ. Ιωάννης Νιώπας, Ομότιμος Καθηγητής Κλινικής Φαρμακευτικής και Φαρμακοκινητικής στο Τμήμα Φαρμακευτικής ΑΠΘ, ολοκληρώνοντας με την ομιλία του τη θεματολογία του στρογγυλού τραπεζιού, διευκρίνισε ότι «Οι υπηρεσίες Φαρμακευτικής Φροντίδας που προσφέρει ο φαρμακοποιός αποσκοπούν: στη βελτιστοποίηση των θεραπευτικών αποτελεσμάτων, στη βελτίωση της φαρμακοθεραπείας, στη μείωση του κινδύνου εμφάνισης ανεπιθύμητων ενεργειών και αλληλεπιδράσεων φαρμάκων, στην αύξηση της συμμόρφωσης των ασθενών με τα συνταγογραφούμενα θεραπευτικά σχήματα, στη μείωση της νοσηρότητας και θνησιμότητας, και στη μείωση του  συνολικού κόστους των φαρμάκων.»

Χρύσανθος Ζαμπούλης

Στην ομιλία του για την αρτηριακή υπέρταση και τη σύγχρονη αντιμετώπισή της, ο Ομότιμος Καθηγητής Παθολογίας ΑΠΘ, κ. Χρύσανθος Ζαμπούλης, τόνισε πως «η αντιμετώπιση της υπέρτασης συνίσταται στην αλλαγή του τρόπου ζωής και τη φαρμακευτική θεραπεία. Η αλλαγή του τρόπου ζωής περιλαμβάνει τον περιορισμό του αλατιού (ιδιαίτερα αυτού που είναι ‘κρυμμένο’ στις τροφές), την απώλεια βάρους, τη σωματική άσκηση και τη διακοπή του καπνίσματος. Η φαρμακευτική θεραπεία βασίζεται σε μία πληθώρα περισσότερων από 100 φαρμακευτικών ουσιών που ανήκουν σε 10 μεγάλες κατηγορίες. Τα αντιυπερτασικά φάρμακα είναι αποτελεσματικά και έχουν λίγες ανεπιθύμητες ενέργειες. Η σωστή χρησιμοποίησή τους όσο το δυνατόν ταχύτερα («όσο ταχύτερα τόσο καλύτερα») και η ευρύτερη χρήση τους θα οδηγήσουν σε σημαντική ελάττωση των επιπλοκών της υπέρτασης.» Στο προεδρείο ήταν ο κ. Δημήτριος Γκιουλέκας, Ομότιμος Καθηγητής Πνευμονολογίας ΑΠΘ.

Ελένη Ρέκκα

Ανεβαίνοντας στο βήμα η κα Ελένη Ρέκκα, Καθηγήτρια στον Τομέα Φαρμακευτικής Χημείας, Τμήμα Φαρμακευτικής ΑΠΘ, ανέπτυξε το θέμα του οξειδωτικού στρες, επισημαίνοντας ότι «ο οργανισμός, κατά τη μακρά πορεία της εξέλιξης, έχει αναπτύξει αμυντικούς, αντιοξειδωτικούς μηχανισμούς, προς αποφυγή ή επιδιόρθωση οξειδωτικών βλαβών. Έτσι, στον οργανισμό διατηρείται ισορροπία μεταξύ οξειδωτικών και αντιοξειδωτικών λειτουργιών. Οξειδωτικό στρες είναι η διαταραχή της ισορροπίας αυτής, προς όφελος των οξειδωτικών διαδικασιών. Οξειδωτικό στρες δεν σημαίνει υποχρεωτικά νόσο, είναι όμως μια ασταθής κατάσταση, η οποία, εάν συνεχιστεί, θα οδηγήσει σε κάποια βλάβη και νόσο, από ελαφρά έως εξαιρετικά σοβαρή.» Στο προεδρείο ήταν η κα Αγγελίνα Τσιαπραντά, φαρμακοποιός, Μεταπτυχιακή Ειδίκευση Φαρμακευτικής Τεχνολογίας ΑΠΘ, μέλος Δ.Σ. Φ.Σ. Θεσσαλονίκης.

Ελένη Ρέκκα και Αγγελίνα Τσιαπραντά

Ασημίνα Γαλλή-Τσινοπούλου

Για τον Σακχαρώδη Διαβήτη στα παιδιά και στους εφήβους μίλησε η Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Παιδιατρικής - Παιδιατρικής Ενδοκρινολογίας ΑΠΘ, κα Ασημίνα Γαλλή-Τσινοπούλου, διευκρινίζοντας ότι «η θεραπευτική αντιμετώπιση του ΣΔ1 είναι η ισόβια χορήγηση ινσουλίνης είτε με το εντατικοποημένο σχήμα ινσουλινοθεραπείας (3 ενέσεις ταχείας δράσης ινσουλίνη ή υπερταχείας δράσης ανάλογο ινσουλίνης συγχρόνως με τα γεύματα και 1 ένεση μακράς δράσης ινσουλίνης πριν τον ύπνο) είτε με την αντλία συνεχούς υποδόριας έγχυσης υπερταχείας δράσης ανάλογου ινσουλίνης. Η διαιτητική καθοδήγηση και η συμβουλευτική για άσκηση και φυσική δραστηριότητα συμπληρώνουν τη θεραπευτική αντιμετώπιση του ΣΔ1 στα παιδιά και εφήβους.» Στο προεδρείο ήταν ο κ. Διονύσης Ευγενίδης, φαρμακοποιός, γραμματέας Φ.Σ. Θεσσαλονίκης. 

Διονύσης Ευγενίδης

Μαρία Φωτουλάκη

Με παιδιατρικό θέμα και η ομιλία της κας Μαρίας Φωτουλάκη, Αναπληρώτριας Καθηγήτριας Παιδιατρικής - Παιδιατρικής Γαστρεντερολογίας ΑΠΘ, η οποία αναφέρθηκε στη «Διατροφή στη βρεφική ηλικία σε φυσιολογικές και παθολογικές καταστάσεις». Η κα Φωτουλάκη τόνισε ότι «Το ανθρώπινο γάλα είναι μια μοναδική τροφή με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που προέρχονται από τον συνδυασμό τόσο θρεπτικών όσο και μη θρεπτικών συστατικών. Τα βρέφη πρέπει να θηλάζουν αποκλειστικά για τους 6 πρώτους μήνες της ζωής τους και στη συνέχεια να σιτίζονται με συμπληρωματικές τροφές, ενώ παράλληλα συνεχίζουν τον μητρικό θηλασμό. Τα τελευταία χρόνια έχει σημειωθεί αξιοθαύμαστη πρόοδος στον τομέα των υποκατάστατων σκευασμάτων μητρικού γάλακτος στις περιπτώσεις που το βρέφος αδυνατεί να θηλάσει και τα οποία αφορούν είτε φυσιολογικά βρέφη είτε βρέφη με ειδικά προβλήματα.»

Διονυσία Παπαγιαννοπούλου

Στα «Νεότερα Διαγνωστικά και Θεραπευτικά Ραδιοφάρμακα» αναφέρθηκε στην ομιλία της η κα Διονυσία Παπαγιαννοπούλου, Επίκουρη Καθηγήτρια στον Τομέα Φαρμακευτικής Χημείας, Τμήμα Φαρμακευτικής ΑΠΘ. Συγκεκριμένα, επισήμανε πως «τα ραδιοφάρμακα διακρίνονται σε διαγνωστικά όταν περιέχουν ραδιονουκλίδια που εκπέμπουν ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία (γ, Χ) και θεραπευτικά όταν περιέχουν ραδιονουκλίδια που εκπέμπουν σωματιδιακή ακτινοβολία (α, β-). Το ενδιαφέρον εστιάζεται στα ραδιοφάρμακα για τη διάγνωση και θεραπεία του καρκίνου.» Στο προεδρείο ήταν ο κ. Αργύρης Αργυρόπουλος, φαρμακοποιός, μέλος Φ.Σ. Θεσσαλονίκης.

Διονυσία Παπαγιαννοπούλου και Αργύρης Αργυρόπουλος 

Ιωάννης Νικολακάκης

Παίρνοντας τον λόγο ο κ. Ιωάννης Νικολακάκης, Αναπληρωτής Καθηγητής Φαρμακευτικής Τεχνολογίας, Τμήμα Φαρμακευτικής ΑΠΘ, μίλησε για τη Χορήγηση φαρμάκων από τη στοματική κοιλότητα για ειδικές ομάδες ασθενών, τονίζοντας ότι «τα πλεονεκτήματα της χορήγησης από τη στοματική κοιλότητα σε σύγκριση με την από του στόματος περιλαμβάνουν την αποφυγή τυχόν αποικοδόμησης στο όξινο περιβάλλον του στομάχου, την ταχεία επίτευξη θεραπευτικών επιπέδων πλάσματος λόγω του μικρού πάχους της στοματικής βλεννογόνου και της πλούσιας αιμάτωσης, καθώς επίσης και τη δυνατότητα χορήγησης του φαρμάκου σε καταστάσεις διάρροιας και εμετού. Επιπλέον, για φάρμακα που εμφανίζουν εκτεταμένο μεταβολισμό, αποφεύγεται η βιομετατροπή κατά την πρώτη δίοδο από το ήπαρ, η οποία μπορεί να μειώσει σημαντικά τη βιοδιαθεσιμότητα. Πέραν των ανωτέρω πλεονεκτημάτων οι συμβατικές μορφές χορήγησης δεν είναι εύκολα αποδεκτές από ηλικιωμένους και ασθενείς με νευρομυϊκές παθήσεις.» Στο προεδρείο ήταν ο κ. Μιχάλης Ζαννέτος, φαρμακοποιός, ταμίας Φ.Σ. Θεσσαλονίκης.

Μιχάλης Ζαννέτος, Χαράλαμπος Σαρδέλης, Ιωάννης Νικολακάκης,
Αγγελίνα Τσιαπραντά και Διονύσης Ευγενίδης 

Γρηγόρης Σιβολαπένκο

Στη συνέχεια ο κ. Γρηγόρης Σιβολαπένκο, Αναπληρωτής Καθηγητής, Εργαστήριο Φαρμακοκινητικής, Διευθυντής, Τμήμα Φαρμακευτικής Πανεπιστημίου Πατρών, αναφέρθηκε στα μονοκλωνικά αντισώματα, επισημαίνοντας ότι «η στοχευμένη ανοσοθεραπεία με τη χρήση μονοκλωνικών αντισωμάτων έχει αλλάξει το προσδόκιμο μεγάλου αριθμού ανίατων ασθενειών και σπάνιων παθήσεων και έχει βελτιώσει σημαντικά τη ποιότητα ζωής των ασθενών. Είναι ενδεικτικό ότι 5 από τα 10 βιοτεχνολογικά δραστικά συστατικά με τις μεγαλύτερες πωλήσεις παγκοσμίως είναι μ. αντισώματα. Την επόμενη δεκαετία, αναμένεται η είσοδος νέων μ. αντισωμάτων στη κλινική πράξη, με διευρυμένες θεραπευτικές δυνατότητες και με μεγαλύτερη πρόσβαση ασθενών μέσω της ανάπτυξης παιδιατρικών δοσολογικών σχημάτων αλλά και βιοομοειδών σκευασμάτων.» Στο προεδρείο ήταν ο κ. Χρήστος Ξανθόπουλος, φαρμακοποιός, μέλος Φ.Σ. Θεσσαλονίκης

Γρηγόρης Σιβολαπένκο και Χρήστος Ξανθόπουλος

Κυριάκος Καχριμάνης

Η «Χορήγηση φαρμάκων από το αναπνευστικό - νεώτερες εξελίξεις και προοπτικές» ήταν το θέμα της ομιλίας του κ. Κυριάκου Καχριμάνη, Επίκουρου Καθηγητή Φαρμακευτικής Τεχνολογίας, Τμήμα Φαρμακευτικής ΑΠΘ. Ο κ. Καχριμάνης ανέφερε, μεταξύ άλλων, ότι «τα τελευταία χρόνια, με την καλύτερη κατανόηση του μηχανισμού εναπόθεσης των σωματιδίων των εισπνεόμενων αερολυμάτων στους πνεύμονες, κατέστη δυνατή η ανάπτυξη σειράς τεχνολογιών για την παρασκευή μικροσωματιδίων με επιθυμητή αεροδυναμική συμπεριφορά (π.χ. τεχνολογίες AIR®, Technosphere®, Pulmosphere® κ.α.), ενώ παράλληλα αναπτύχθηκαν συσκευές χορήγησης απλές στη χρήση, οι οποίες έχουν τη δυνατότητα διασποράς του φαρμακευτικού αερολύματος ελαχιστοποιώντας τη συμμετοχή του ασθενούς στη διαδικασία, διευκολύνοντας έτσι σημαντικά την ορθή λήψη των εισπνεόμενων φαρμάκων.» Στο προεδρείο ήταν ο Ομότιμος Καθηγητής Πνευμονολογίας ΑΠΘ, κ. Δημήτριος Γκιουλέκας.

Σοφία Χατζηαντωνίου

Το θέμα «Γαληνικά και καλλυντικά σκευάσματα: Από τη θεωρία στο εργαστήριο» ανέπτυξε η κα Σοφία Χατζηαντωνίου, Επίκουρη Καθηγήτρια, Εργαστήριο Φαρμακευτικής Τεχνολογίας, Τμήμα Φαρμακευτικής Πανεπιστημίου Πατρών. Συγκεκριμένα, ανέφερε πως «τα γαληνικά σκευάσματα παρασκευάζονται στο εργαστήριο του φαρμακείου σύμφωνα με συνταγή γιατρού προορισμένη για συγκεκριμένο ασθενή. Η παρασκευή τους γίνεται είτε εξαρχής από συστατικά που αναφέρονται στη Φαρμακοποιία ή με διάφορες κατεργασίες ιδιοσκευασμάτων (ανάμιξη, αραίωση, ενσωμάτωση κ.λπ.). Η αξία των σκευασμάτων αυτών είναι μεγάλη, αφού καλύπτουν κενά όπως η έλλειψη αντίστοιχων ιδιοσκευασμάτων, ή τις ιδιαίτερες ανάγκες ομάδων ασθενών, όπως νεογνά, βρέφη, παιδιά, ηλικιωμένοι.» Και επισήμανε ότι ο ρόλος του φαρμακοποιού είναι η διασφάλιση ποιότητας των προϊόντων και των υπηρεσιών που προσφέρει ώστε να αποφεύγονται λάθη και παραβλέψεις τα οποία οδηγούν σε σοβαρότατες συνέπειες στην υγεία του ασθενούς. Στο προεδρείο ήταν ο κ. Χαράλαμπος Σαρδέλης, φαρμακοποιός, μέλος Φ.Σ. Θεσσαλονίκης.

Σοφία Χατζηαντωνίου και Χαράλαμπος Σαρδέλης

Ευαγγελία Φαρμάκη

Η κα Ευαγγελία Φαρμάκη, Επίκουρη Καθηγήτρια Παιδιατρικής - Παιδιατρικής Ανοσολογίας ΑΠΘ, αναφέρθηκε στη σημασία του εμβολιασμού και τους κίνδυνοι από το αντιεμβολιαστικό κίνημα, επισημαίνοντας ότι «η αμφισβήτηση των εμβολιασμών έχει χαρακτηριστεί από πολλούς ως το τίμημα της επιτυχίας των εμβολιασμών. Τα ευεργετικά αποτέλεσμα των εμβολιασμών ήταν ευκολότερα αντιληπτά παλαιότερα όταν οι άνθρωποι ήταν αντιμέτωποι με τις βλαπτικές επιπτώσεις των νοσημάτων. Με την εξάλειψη λοιμωδών νοσημάτων λόγω μαζικών εμβολιασμών, τα εμβόλια έγιναν «θύματα του εαυτού τους» καθώς οι άνθρωποι δεν μπορούν να αντιληφθούν πλέον τους κινδύνους και τις επιπλοκές των λοιμώξεων. Άλλα αίτια που οδηγούν στην αμφισβήτηση των εμβολίων και επηρεάζουν την εφαρμογή τους αποτελούν η αύξηση του αριθμού των εμβολίων και των  ενέσεων, το κόστος, η κρίση αξιών,  η άνθηση εναλλακτικών μορφών ιατρικής,  και η παραπληροφόρηση από την ευρεία χρήση διαδικτύου.» Στο προεδρείο ήταν ο κ. Συμεών Μεταλλίδης, Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας ΑΠΘ.

Ευαγγελία Φαρμάκη και Συμεών Μεταλλίδης

Δημήτριος Γκιουλέκας

Ακολούθησε η ομιλία του κ. Δημήτριου Γκιουλέκα, Ομότιμου Καθηγητή Πνευμονολογίας ΑΠΘ, με θέμα «Άσθμα από το τότε στο σήμερα, σύγχρονες θεραπευτικές επιλογές». Συγκεκριμένα, ο κ. Γκιουλέκας επισήμανε ότι «στη χώρα μας, από μια πολύ πρόσφατη μελέτη που πραγματοποιήθηκε από την Ομάδα  Άσθματος της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας, προκύπτει ότι η επίπτωση του άσθματος στον Ελληνικό πληθυσμό ανέρχεται στο 8,52%, πράγμα που μας κατατάσσει σε χώρες με πολύ υψηλή συχνότητα του άσθματος.» Και συμπλήρωσε ότι «στην τελευταία 10ετία έχουμε μεγάλη ποικιλία αντιασθματικών φαρμάκων. Τα εισπνεόμενα κορτιζονούχα  φάρμακα μόνα τους ή σε συνδυασμούς με βρογχοδιασταλτικά έχουν αλλάξει σημαντικά την συνολική εξέλιξη του άσθματος. Επίσης τα αντιλευκοτριενικά φάρμακα έχουν παίξει και παίζουν σημαντικό ρόλο στη θεραπεία του άσθματος και ιδιαίτερα στο άσθμα της παιδικής ηλικίας. Υπάρχουν δε τελευταία και καινοτόμα φάρμακα που παρεμβαίνουν ανοσοτροποποιητικά,  με κύρια ένδειξη το βαρύ άσθμα, και με πολύ καλά αποτελέσματα.» Στο προεδρείο ήταν ο κ. Κυριάκος Θεοδοσιάδης, φαρμακοποιός, πρόεδρος Φ.Σ. Θεσσαλονίκης.

Δημήτριος Γκιουλέκας και Κυριάκος Θεοδοσιάδης

Η πρώτη μέρα του συνεδρίου έκλεισε με το στρογγυλό τραπέζι για «Προϊόντα από τη φύση και θεραπευτικές προσεγγίσεις», που συντόνισε ο πρόεδρος του ΦΣΘ, κ. Κυριάκος Θεοδοσιάδης.

Πλάτων Μαγκριώτης

Στο πλαίσιο αυτό, ιδιαίτερη αίσθηση προκάλεσε η ανακοίνωση της καινοτόμου έρευνας που πραγματοποιούν οι επιστήμονες στο Εργαστήριο Φαρμακευτικής Χημείας του Τμήματος Φαρμακευτικής του Πανεπιστημίου Πατρών, με στόχο τη δημιουργία ενός αντικαρκινικού φαρμάκου που θα θεραπεύει πολλές μορφές καρκίνου. Σύμφωνα με τον επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας, Αναπληρωτή Καθηγητή, Εργαστήριο Φαρμακευτικής Χημείας, Τμήμα Φαρμακευτικής Πανεπιστημίου Πατρών, κ. Πλάτωνα Μαγκριώτη, η ιδέα για τη σύνθεση του φαρμάκου βασίζεται σε μια ουσία που απομονώθηκε πριν από περίπου 48 χρόνια σε έναν θαλάσσιο μικροοργανισμό της Καραϊβικής, ο οποίος μοιάζει με καλαμάρι.

Διαμάντω Λάζαρη

Στη «Φυτοθεραπευτική αντιμετώπιση προβλημάτων του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος», αναφέρθηκε η κα Διαμάντω Λάζαρη, Επίκουρη Καθηγήτρια, Εργαστήριο Φαρμακογνωσίας, Τμήμα Φαρμακευτικής ΑΠΘ. Στην παρουσίασή της εξετάστηκαν τα φυτά που χρησιμοποιούνται συχνότερα για την αντιμετώπιση των λοιμώξεων του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος και τα οφέλη τους είναι διαπιστωμένα. Πρόκειται κυρίως για φυτά με αποχρεμπτικές ιδιότητες, με μαλακτική, βλεννολυτική και αντιφλεγμονώδη δράση. Επιπλέον, παρουσιάστηκαν οι θεραπευτικές ενδείξεις, η δοσολογία και ο τρόπος χορήγησης, οι ειδικές προειδοποιήσεις και προφυλάξεις κατά τη χρήση τους, οι αντενδείξεις και οι πιθανές αλληλεπιδράσεις με άλλα φαρμακευτικά προϊόντα.

Σταύρος Κατσιώτης

Στη συνέχεια τον λόγο έλαβε ο κ. Σταύρος Κατσιώτης, Αναπληρωτής Καθηγητής στον Τομέα Φαρμακευτικής Τεχνολογίας, Τμήμα Φαρμακευτικής ΑΠΘ, ο οποίος και αναφέρθηκε εκτενώς στο θέμα «Ο φαρμακοποιός και τα φαρμακευτικά αρωματικά φυτά». 

Ελένη Σκαλτσά

Τις ομιλίες του στρογγυλού τραπεζιού, καθώς και τις εργασίες της πρώτης μέρας του συνεδρίου, έκλεισε η κα Ελένη Σκαλτσά, Καθηγήτρια στον Τομέα Φαρμακογνωσίας και Χημείας Φυσικών Προϊόντων, Τμήμα Φαρμακευτικής ΕΚΠΑ. Στην ομιλία της αναφέρθηκε με σαφήνεια και λεπτομέρειες στις νομοθετικές & κανονιστικές διατάξεις που διέπουν φυσικά προϊόντα - συμπληρώματα διατροφής, φυτικά φάρμακα, ομοιοπαθητικά φάρμακα και καλλυντικά.

Πλάτων Μαγκριώτης, Κυριάκος Θεοδοσιάδης, Ελένη Σκαλτσά,
Σταύρος Κατσιώτης, Διαμάντω Λάζαρη

Χρίστος Κοντογιάννης

Την Κυριακή το πρωί, οι εργασίες του συνεδρίου ξεκίνησαν με την ομιλία του κ. Χρίστου Κοντογιάννη, Καθηγητή στο Τμήμα Φαρμακευτικής Πανεπιστημίου Πατρών, με θέμα «Πολυμορφισμός δραστικών ουσιών και γενόσημα: Μια νέα πρόκληση για τον φαρμακοποιό». Ο κ. Κοντογιάννης διευκρίνισε ότι «τα πολύμορφα ενός συστατικού μπορεί να έχουν διαφορετικές χημικές και φυσικές ιδιότητες, όπως είναι το σημείο τήξεως, η χημική ενεργότητα, η διαλυτότητα, ο ρυθμός διάλυσης, οι οπτικές και ηλεκτρονικές ιδιότητες, η πίεση ατμών και η πυκνότητα. Έτσι αναμένεται διαφορετικά πολύμορφα να έχουν διαφορετική ταχύτητα απορρόφησης στο σώμα, οδηγώντας σε χαμηλότερη ή υψηλότερη βιολογική δράση από την επιθυμητή. Σε ακραίες περιπτώσεις, ένα ανεπιθύμητο πολύμορφο μπορεί να αποδειχθεί ακόμη και τοξικό.» Στο προεδρείο ήταν ο κ. Γεώργιος Καρακιουλάκης, Καθηγητής Φαρμακολογίας, Ιατρική Σχολή ΑΠΘ.

Χρίστος Κοντογιάννης και Γεώργιος Καρακιουλάκης

Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσίασε το στρογγυλό τραπέζι που ακολούθησε με κεντρικό θέμα «Καινοτομίες στη φαρμακευτική επιστήμη». Στο προεδρείο ήταν ο κ. Νικόλαος Μουσιόπουλος, Καθηγητής Πολυτεχνικής Σχολής ΑΠΘ, Αντιπρόεδρος του Διεθνούς Πανεπιστημίου της Ελλάδος.

Σοφία Αντιμησιάρη

Μιλώντας για τα νανοφάρμακα, η κα Σοφία Αντιμησιάρη, Καθηγήτρια Φαρμακευτικής Τεχνολογίας στο Τμήμα Φαρμακευτικής Πανεπιστημίου Πατρών, διευκρίνισε πως «οι εξελίξεις των τελευταίων χρόνων στη Φαρμακευτική Τεχνολογία έχουν καταστήσει τα νανοφάρμακα μια πραγματικότητα, μια που οι πρώτες νανομορφές φαρμάκων έχουν αποδειχτεί ασφαλείς και τα θεραπευτικά πλεονεκτήματα τους έχουν επιβεβαιωθεί μετά από τις πρώτες δεκαετίες κυκλοφορίας τους. Οι μελλοντικές επιδιώξεις για τα νανοφάρμακα έχουν ως προτεραιότητα την ανάπτυξη και κυκλοφορία στοχευμένων νανοφαρμάκων που περιέχουν ειδικούς προσδέτες για να κατευθύνουν τα φαρμακομόρια στους θεραπευτικούς στόχους τους (ενεργητική στόχευση), ή/και για τη διαπέραση βιολογικών φραγμών, όπως είναι ο αιματεγκεφαλικός φραγμός. Επιπρόσθετα, οι ίδιες νανομορφές μπορεί να χρησιμοποιούνται συγχρόνως και για τη διάγνωση ασθενειών (theragnostics).»

Κωνσταντίνος Αυγουστάκης

Παίρνοντας τον λόγο ο κ. Κωνσταντίνος Αυγουστάκης, Αναπληρωτής Καθηγητής Φαρμακευτικής Τεχνολογίας στο Τμήμα Φαρμακευτικής Πανεπιστημίου Πατρών, αναφέρθηκε στα νεότερα συστήματα χορήγησης φαρμάκων, τονίζοντας πως «με τα συμβατικά συστήματα χορήγησης φαρμάκων (συνήθεις φαρμακομορφές συστηματικής χορήγησης φαρμάκων) τα φαρμακομόρια κατανέμονται με την κυκλοφορία του αίματος σε όλους τους ιστούς του σώματος. Αυτό καθιστά αναγκαία τη συχνή χορήγηση υψηλών δόσεων, καθώς μόνο ένα μικρό τμήμα της χορηγούμενης δόσεως φτάνει τελικά στα κύτταρα/ιστό/όργανο στόχο, και οδηγεί σε σημαντικά προβλήματα, όπως παρενέργειες, τοξικότητα του φαρμάκου και πτωχή συμμόρφωση του ασθενούς στην φαρμακοθεραπεία. Με τα νεότερα συστήματα ελεγχόμενης χορήγησης και στόχευσης (controlled drug delivery and drug targeting systems), επιχειρείται η εκλεκτική διάθεση των φαρμακομορίων στα κύτταρα στόχο για όσο χρόνο απαιτεί η θεραπεία.»

Κωνσταντίνος Πουλάς

«Καινοτόμες τεχνολογίες στην υπηρεσία της φαρμακευτικής πράξης» παρουσίασε ο κ. Κωνσταντίνος Πουλάς, Αναπληρωτής Καθηγητής, Εργαστήριο Μοριακής Βιολογίας και Ανοσολογίας, Τμήμα Φαρμακευτικής Πανεπιστημίου Πατρών. Πιο συγκεκριμένα, ο κ. Πουλάς αναφέρθηκε, πρώτον, στην Ασύρματη Μικρο-Ηλεκτροδιέγερση (Wireless Microcurrent Stimulation, WMCS) που δημιουργεί μετρήσιμο ρεύμα έντασης περίπου 1,5 μΑ στον ιστό χωρίς επαφή με αυτόν, καθώς δεν απαιτούνται ηλεκτρόδια αγωγής. Το ρεύμα αυτό δεν περιορίζεται τοπικά αλλά κυκλοφορεί και επεκτείνει τη θεραπευτική της αποτελεσματικότητα και εν τω βάθει. Και δεύτερον, στην τεχνολογία των Παλμικών Ηλεκτρομαγνητικών Πεδίων (Pulsed Electromagnetic Fields, PEMF) που έχει άριστα αναλγητικά αποτελέσματα αλλά και επουλωτική δράση. Διευκρίνισε μάλιστα ότι σε επιλεγμένα περιστατικά συνδυάζονται οι δύο παραπάνω τεχνολογίες, αποδεικνύοντας ότι πλέον είναι δυνατή η επούλωση κάθε δυσίατου έλκους οποιασδήποτε αιτιολογίας και μεγέθους.

Σταύρος Τοπούζης

Πρόσφατα παραδείγματα έγκρισης καινοτόμων θεραπευτικών μορίων παρουσίασε στην ομιλία του ο κ. Σταύρος Τοπούζης, Επίκουρος Καθηγητής, Εργαστήριο Μοριακής Φαρμακολογίας, Τμήμα Φαρμακευτικής Πανεπιστημίου Πατρών, επισημαίνοντας ότι υπάρχει η βάσιμη ελπίδα ότι τα καινοτόμα αυτά φάρμακα θα αυξήσουν ριζικά την αποτελεσματικότητα της αντιμετώπισης των αντίστοιχων νόσων, επιμηκύνοντας το προσδόκιμο ζωής και βελτιώνοντας την ποιότητα της ζωής των ασθενών.

Νικόλαος Μουσιόπουλος, Σοφία Αντιμησιάρη, Κωνσταντίνος Αυγουστάκης,
Κωνσταντίνος Πουλάς, Σταύρος Τοπούζης

Ευάγγελος Ακριβιάδης

Μεγάλο ενδιαφέρον προκάλεσε και η ομιλία του κ. Ευάγγελου Ακριβιάδη, Καθηγητή Παθολογίας – Γαστρεντερολογίας, Δ’ Παθολογική Κλινική ΑΠΘ, Γενικό Νοσοκομείο «ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ» Θεσσαλονίκης, με θέμα «Δυσπεψία - γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση και αντιμετώπισή τους». Ο κ. Ακριβιάδης αναφέρθηκε λεπτομερώς και με απόλυτη σαφήνεια στο θέμα, απαντώντας στα σχετικά ερωτήματα των συνέδρων. Στο προεδρείο ήταν ο κ. Δημήτριος Γκιουλέκας, Ομότιμος Καθηγητής Πνευμονολογίας ΑΠΘ.

Δημήτρης Παπαδημητρίου

«Κιρσοί κάτω άκρων και αντιμετώπισή τους» ήταν το θέμα της ομιλίας του κ. Δημήτρη Παπαδημητρίου, Ομότιμου Καθηγητή ΑΠΘ, επισημαίνοντας ότι οι επιπλοκές των κιρσών είναι: οίδημα, αιμορραγία/ρήξη όζων, θρόμβωση (επιπολής θρομβοφλεβίτις) και εξέλκωση (άτονο έλκος). Και συμπλήρωσε πως η συντηρητική θεραπεία των κιρσών απαιτεί: άσκηση/βάδιση/απώλεια βάρους,  χρήση ελαστικών ποδείων, φαρμακευτική αγωγή, φλεβοτονωτικά, ηπαρινοειδή σκευάσματα/τοπικά, αποφυγή θερμότητας, θΘαλάσσια λουτρά-αποφυγή ηλιοθεραπείας. Στο προεδρείο ήταν ο κ. Χρύσανθος Ζαμπούλης, Ομότιμος Καθηγητής Παθολογίας ΑΠΘ.

Θεόδωρος Σκλαβιάδης

Ο κ. Θεόδωρος Σκλαβιάδης, Καθηγητής Φαρμακολογίας στο Τμήμα Φαρμακευτικής ΑΠΘ, αναφέρθηκε στα νευροεκφυλιστικά νοσήματα, τονίζοντας ότι «στις νευροεκφυλιστικές ασθένειες περιλαμβάνονται γνωστές ασθένειες όπως η ασθένεια Alzheimer και η ασθένεια Parkinson, παρόλα αυτά κάθε μία από αυτές τις ασθένειες διακρίνεται από διαφορετικούς μηχανισμούς, κλινικά και νευροπαθολογικά χαρακτηριστικά. Το κοινό τους στοιχείο είναι ο ανατομικός ή λειτουργικός εκφυλισμός του νευρικού ιστού. Δυστυχώς, ακόμη και σήμερα, τα περισσότερα θεραπευτικά σχήματα για τις νευροεκφυλιστικές ασθένειες είναι συμπτωματικά και δεν εχουν θεαματικά αποτελέσματα στην εξέλιξη των ασθενειών. Η έγκαιρη διάγνωση και η καθυστέρηση της εξέλιξης θα αποτελέσουν το αντικείμενο της παρουσίασης αυτής.» Στο προεδρείο ήταν η κα Άννα Σιδηροπούλου, φαρμακοποιός, M.Sc., μέλος Δ.Σ. Φ.Σ. Θεσσαλονίκης. 

Βασιλεία Γαρυπίδου

Στα νεώτερα αντιπηκτικά φάρμακα αναφέρθηκε στην ομιλία της η κα Βασιλεία Γαρυπίδου, Καθηγήτρια Παθολογίας - Αιματολογίας ΑΠΘ. Πιο συγκεκριμένα, τόνισε ότι «ειδικά για την από του στόματος αντιπηξία, μετά τις αντιβιταμίνες Κ (ΑΒΚ) που για περισσότερο από 50 χρόνια μονοπωλούσαν το πεδίο, τέσσερα νέα φάρμακα έχουν λάβει εγκρίσεις από Αμερικανικές και Ευρωπαϊκές επιτροπές ( FDA, EMEA κ.α.) και είναι διαθέσιμα για χρήση στο νοσοκομείο και στο σπίτι: ο αναστολέας της θρομβίνης dabigratan (pradaxa) και οι αναστολείς του Χα rivaroxaban (xarelto), apixaban(eliquis) και πιο πρόσφατα το edoxaban (lixiana, savayasa). Η δυνατότητα της επιλογής προβληματίζει τους κλινικούς γιατρούς και το δίλημμα εάν, πότε και με ποιο ακριβώς θα πρέπει να αντικατασταθεί η παλιά, φθηνή και αξιόπιστη με τη σωστή χρήση ΑΒΚ είναι εμφανές.» Στο προεδρείο ήταν ο κ. Δημήτρης Παπαδημητρίου, Ομότιμος Καθηγητής ΑΠΘ.

Δήμητρα Χατζηπαύλου-Λίτινα

Ακολούθησε η ομιλία της κας Δήμητρας Χατζηπαύλου-Λίτινα, Καθηγήτριας στον Τομέα Φαρμακευτικής Χημείας, Τμήμα Φαρμακευτικής ΑΠΘ, σχετικά με την ψωρίαση, τόνισε πως «σκοπός της θεραπείας στην ψωρίαση είναι ο έλεγχος των συμπτωμάτων και η πρόληψη των μολύνσεων που μπορούν να προκύψουν. Υπάρχουν διαφόρων ειδών θεραπείες και ο τρόπος αντιμετώπισης εξαρτάται από την ένταση και σοβαρότητα της ασθένειας. Εκτός από τα θεραπευτικά σχήματα που χρησιμοποιούνται παραδοσιακά, έχουν εμφανισθεί ή ετοιμάζονται να εφαρμοσθούν και νεώτερα θεραπευτικά πρωτόκολλα. Στα μέχρι στιγμής χορηγούμενα περιλαμβάνονται τα κορτικοστεροειδή ή η μεθοτρεξάτη. Επίσης χρησιμοποιείται η κυκλοσπορίνη και τα ρετινοειδή φάρμακα. Οι θεραπείες με βιολογικά φάρμακα (etanercept, alefacept, efalizumab, infliximab) υπόσχονται πολλά χάρη στον νέο τρόπο δράσης τους που καταστέλλει τους αρχικούς μηχανισμούς γένεσης της νόσου (καταστολή δραστηριοποίησης λεμφοκυττάρων τύπου Τ και της ειδικής πρωτεΐνης TNF-α). Στο προεδρείο ήταν ο κ. Φώτης Χρυσομάλλης, Ομότιμος Καθηγητής Δερματολογίας ΑΠΘ.

Φώτης Χρυσομάλλης

Λευκοθέα Παπαδοπούλου

Στις θεραπευτικές πρωτεΐνες αναφέρθηκε μέσα από την ομιλία της η κα Λευκοθέα Παπαδοπούλου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Φαρμακολογίας στο Τμήμα Φαρμακευτικής ΑΠΘ, επισημαίνοντας ότι «έχουν ήδη βρει ευρύτατη εφαρμογή στην κλινική πράξη και, με βάση τη λειτουργία τους, κατηγοριοποιούνται σε τέσσερις ομάδες: α) πρωτεΐνες με ενζυμική ή ρυθμιστική δραστικότητα (π.χ. ινσουλίνη, ερυθροποιητίνη, ιντερφερόνη), β) πρωτεΐνες με στοχευμένη δράση (π.χ. μονοκλωνικά αντισώματα), γ) πρωτεΐνες εμβόλια-υπομονάδες [π.χ. εμβόλια έναντι (i) του ιού της ηπατίτιδας B (HBV) και (ii) του ιού των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV)] και δ) διαγνωστικές πρωτεΐνες (π.χ. TSH ή θυρεοτροπίνη για τη διάγνωση της καλής λειτουργίας του θυρεοειδούς αδένα).» Στο προεδρείο ήταν ο κ. Αθανάσιος Παπαδόπουλος, φαρμακοποιός, αντιπρόεδρος Φ.Σ. Θεσσαλονίκης.

Λευκοθέα Παπαδοπούλου και Αθανάσιος Παπαδόπουλος

Τις εργασίες του συνεδρίου έκλεισε ο πρόεδρος του Φαρμακευτικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης, κ. Κυριάκος Θεοδοσιάδης, ευχαριστώντας όλους όσοι συμμετείχαν στις εργασίες του και, φυσικά, τους ομιλητές που στήριξαν με την παρουσία τους το συνέδριο και την προσπάθεια αυτή του συλλόγου.